De laatste weken zaten ze regelmatig vooraan in het nieuws. Het familiebedrijf Van Hool zit in slechte papieren. De bouwer van autobussen en industriële voertuigen riskeert zelfs failliet te gaan.
Daarover hebben Naziha El Handoussi en ik een podcastaflevering gemaakt. Je leest het goed: ik ben de podcastwereld ingedoken. Met Sense&Cents brengen Naziha en ik afwisselend onderwerpen over leiderschap en financiën. Dit is de basis van een gezellig gesprek tussen ons van een half uurtje vol tips en tricks.
De start van een familiebedrijf is meestal een verhaal van grote passie gecombineerd met hard werken. Een koppel werkt dag en nacht om een mooie zaak uit te bouwen. Als dit lukt, kan dit leiden tot een mooi financieel verhaal waardoor ze hun kinderen alles kunnen geven. Dit is een valkuil. Want leven in luxe kost geld. En ja, dan kijken de kinderen (en later de kleinkinderen) vaak in de richting van het familiebedrijf. Want via hun erfenis hebben de verschillende familieleden aandelen. Maar spijtig genoeg hebben ze wel aandelen maar niet echt belangstelling voor het bedrijf. Hierop is er een grote uitzondering: een keer per jaar heeft de hele familie veel interesse in het bedrijf. Dat is op de algemene vergadering.
Laat ik eerst even het begrip ‘algemene vergadering’ toelichten. Elke bv en elke nv moet jaarlijks een algemene vergadering houden. Wanneer ik dit vertel in mijn trainingen dan krijg ik vaak een verbaasde blik. Eigenaars van kleine bv’s of nv’s zeggen me dan dat zij geen algemene vergadering of AV houden. In kleine bedrijven is dit inderdaad vaak een formaliteit die geregeld wordt door de boekhouder. De boekhouder maakt het verslag van de AV, mailt dit door naar de klant, die dit (indien akkoord) ondertekent en terugstuurt naar de boekhouder. Vele bedrijfsleiders hebben dus amper door dat ze elk jaar een AV houden.
Toch is de AV een belangrijk moment. Want daar wordt beslist over de ‘resultaatverwerking’. Dit betekent dat de aandeelhouders beslissen wat ze met het resultaat gaan doen.
Als er winst is, dan zijn er in principe 2 mogelijkheden:
- De winst blijft in het bedrijf
- De winst gaat naar de aandeelhouders. Dit noemen we dividend.
Vaak wordt voor een combinatie gekozen.
Voorbeeld: er is een winst van 100 000 euro:
- 70 000 euro blijft in de zaak
- 30 000 euro dividend gaat naar de aandeelhouders.
Is er verlies, dan is de AV vlug afgelopen want dan mag er geen dividend worden uitgekeerd, tenzij er nog overgedragen winsten van de vorige jaren zijn.
Deze beslissing is publieke informatie. Wil je weten hoeveel dividend een vennootschap uitkeert? In tip 16 van mijn gratis e-book ’17 Tips om een balans te lezen’ vertel ik je op welke pagina van de jaarrekening je deze informatie vindt. Het e-book vertelt je ook op welke website je de jaarrekeningen van een bedrijf kan vinden en welke getallen belangrijk zijn.
Graag geef ik je hier ook een culinaire tip. Elke aandeelhouder heeft het recht de AV bij te wonen. Heb je dus 1 aandeel van een bedrijf, dan mag je naar de AV gaan. Er zijn gepensioneerden die hier een hobby van maken. Ze kopen 1 aandeel van bedrijven op de beurs en gaan naar de AV. Wanneer het bedrijf niet in de problemen zit dan duurt de AV meestal niet zo lang. Daarna volgt echter een receptie die meestal zeer goed verzorgd is. Finance is fun, het kan vele vormen aannemen.
Terug naar de AV en het familiebedrijf. Wanneer we in de 2de of 3de generatie zitten, dan zijn er heel wat neven en nichten geïnteresseerd in een mooi dividend. Vaak wordt geen of weinig winst in de zaak gelaten. Dat is spijtig want zo haal je zuurstof uit de onderneming. Begrijp me niet verkeerd, een aandeelhouder mag dividend uitkeren maar een verantwoordelijke aandeelhouder gaat niet alle winst uit de zaak halen.
In de podcast vermeld ik enkele getallen waarover ik hier meer detail geef. De jaarrekening van 2023 is nog niet neergelegd dus we hebben gegevens tot einde 2022:
Laat ik beginnen bij het kapitaal (zie eerste lijn van de tabel). Dit getal staat reeds jaren op 25 miljoen euro. Kapitaal is een woord dat vaak fout begrepen wordt. Kapitaal op de balans heeft niets te maken met geld op de bankrekening. Kapitaal op een balans staat voor het bedrag dat de aandeelhouders inbrachten. Wanneer dit getal niet wijzigt betekent dit dat er geen kapitaalsverhogingen zijn gebeurd. We zien hier dus dat de aandeelhouders sinds 2017 geen extra geld in de zaak gestoken hebben. Met andere woorden, er is geen extra steun van de familie gekomen.
Ik hoor het vaak in mijn trainingen: mijn bedrijf is met X% gegroeid. Vaak slaan die procenten op de bedrijfsopbrengsten waarvan de verkoop veruit de belangrijkste is. Mijn reactie is altijd dezelfde: ‘Je hebt meer verkocht, maar heb je ook meer verdiend?’. Met andere woorden, heb je winst kunnen maken op je verkoop?
Vergelijk in de tabel hierboven de lijn ‘bedrijfsopbrengsten’ met de lijn ‘winst of verlies’. Vooral het jaar 2019 is veelzeggend. Er was een gigantisch bedrag aan bedrijfsopbrengsten (725 miljoen euro) maar aan het einde van de rit bleef hier niets van over. Er werd voor 2 miljoen verlies gemaakt. Belangrijk detail, in 2019 kenden we het woord corona nog niet…
Ik hoor het je hardop denken: hoe kan je overleven als je jaar na jaar verlies maakt en de aandeelhouder geen extra hulp biedt? Het antwoord is simpel: je gaat lenen. Bekijk de lijn ‘schulden’ onderaan de tabel. Enkel in 2020 is er een lichte daling maar einde 2022 noteren we een schuldentotaal van 417 miljoen euro. Spijtig genoeg hebben de banken laten weten dat ze het beu zijn. Ze willen geen extra leningen meer geven.
Bij het schrijven van deze blog is het faillissement nakend. Hopelijk wordt er een oplossing of overnemer gevonden en kan het personeel aan de slag blijven. Maar wat er ook gebeurt, het businessmodel moet aangepakt worden. Jaar na jaar verlies maken is geen duurzaam model, hoe groot je bedrijf ook is.
Podcast Sense&Cents
Naziha en ik hebben een aflevering van onze podcast Sense&Cents gewijd aan de problemen bij Van Hool. We bespreken kort bovenstaande cijfers maar gaan vooral in op de problematiek van familiebedrijven. En natuurlijk geven we je concrete tips en tricks.
